9 Şubat 2009 Pazartesi
GİRİŞ
Türk sendikacılık hareketine baktığımızda 1940’ların sonunda başlayan süreçte, sendikalar yasasının çıkmasının da etkisiyle bir çok sendikanın kurulduğunu bununla birlikte sendika birlikleri ve federasyonların oluştuğunu görmekteyiz. Bu gelişmelere paralel olarak merkezi bir işçi örgütü, bir konfederasyon oluşturma çalışmaları başlamış, 1952 yılında kısa adı Türk-İş olan Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun kurulmasıyla da bu gerçekleşmiştir. Türk-İş içinde 1960’lı yıllarda başlayan ve 1960’ların ikinci yarısından sonra şiddetlenerek artan görüş ayrılıkları Türk Sendikacılık Hareketini bölünmeye doğru sürüklemiş ve Türk-İş’ten ayrılan sendikacılar tarafından 1967 yılında Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) kurulmuştur. 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi ve hemen ardından gelen 1961 Anayasası’nın oluşturduğu görece özgürlük ortamında sol ve sosyalist düşünce zenginliği belirmiş, bunun etkisi DİSK’in hem kuruluşunda hem de sonraki yıllarında görülmüştür. Türk-İş’in “partilerüstü politika”sına karşı “sınıf ve kitle sendikacılığı” ilkesini benimseyen DİSK, Türk Sendikacılık ve İşçi Hareketine belli bir ivme kazandırmıştır. 1967-1980 yılları arası DİSK’in politikaları, grevleri, direnişleri ve eylemleri Türk sendikacılık tarihi açısından oldukça önem taşımaktadır. 12 Eylül 1980 tarihinde gerçekleşen askeri müdahale ve bunu takip eden askeri yönetim sürecinde, DİSK kapatılmış ve ancak 12 yıl aradan sonra 1992 yılında yeniden faaliyete geçebilmiştir. Bu çalışmanın amacı DİSK’in ortaya çıkışını, Türk sendikal hareketine etkisini, yaklaşık 35 yıllık gelişim süreci içerisinde incelemektir. Bu konuyu seçmemdeki amaç ise Türkiye’de sendikacılık ya da işçi sınıfı tarihi literatürünün genelde kısıtlı olması ve daha çok cumhuriyet öncesi dönem ile 1980 öncesi dönem arasında sıkışıp kalmasıdır. DİSK’in tarihi de 1960’lı yıllarda başlıyan ve günümüze dek uzanan önemli bir süreci kapsamaktadır, bu süreci ele alarak aynı zamanda Türkiyenin çalışma ekonomisi ve endüstri ilişkileri anlamında geniş bir perspektifinin de çizileceğini düşünüyorum.Çalışmanın cevap aradığı temel sorular ise şöyle sıralanabilir: Türk sendikacılığında 1960’lı yıllarda başlayan bölünme hangi nedenlerle ortaya çıkmıştır, DİSK’in Türk-İş den farklılıkları hangi noktalarda ortaya çıkmış, bu farklılıklar DİSK, 1992 sonrasında yeniden faaliyete geçtikten sonra da hala geçerli midir ve DİSK 1980 öncesindeki dinamiğini 1980 sonrasına yansıtabilmiş midir?Tezin araştırma aşamasında, özellikle 1980 sonrası dönem için Türkiye sendikacılık ve işçi tarihi konularında sıkça kaynak yetersizliği ve kaynaklara ulaşım sorunu yaşanmıştır. DİSK’in tamamlanmış bir arşiv çalışmasının bulunmaması , önemli belge ve evrakların bulunduğu Merter’deki binanın depremde ağır hasar gördüğünden kullanılamaz olması çalışmayı daha da zorlaştırmıştır. Bu sorun kaynak olarak özel görüşmelerin kullanılmasıyla en aza indirgenmeye çalışılmıştır.Çalışma 3 bölümden oluşmaktadır. Araştırmanın planı tarihsel bir perspektifte yapılandırılmıştır. Buna göre birinci bölüm 1908 öncesi dönemden 1960’ a kadar olan dönemi kapsamaktadır. Bir çok alanda olduğu gibi sendikacılık açısından da önemli bir tarih olan 27 Mayıs 1960 ile DİSK’in kapatıldığı 1980 yılı arasındaki dönem ikinci bölümde , 1980 sonrasından başlayan 2000 yılına kadar olan dönemde üçüncü bölümde yansıtılmaya çalışılmıştır.DİSK’i inceleyebilmek için öncelikle Türk işçi hareketinin ve sendikalaşmanın gelişim seyrinin genel hatlarıyla bilinmesi gerekliliğinden hareketle çalışmanın birinci bölümü Türkiye’de sendikalaşmanın tarihsel gelişimi başlığını taşımaktadır. Bu başlık altında öncelikle Cumhuriyet öncesi dönemde işçi hareketleri incelenmiş ve ikinci kısımda ise cumhuriyet dönemi sendikalaşma ve işçi hareketi mercek altına alınmıştır.İkinci bölüm DİSK’in kuruluşu, gelişimi ve kapatılması süreçlerini kapsamaktadır. Öncelikle 1960 sonrası DİSK’in ortaya çıktığı sosyo-ekonomik ve siyasal panorama aktarılmaya çalışılmış, daha sonra DİSK’in kuruluşu, ilkeleri, örgütlenme süreci, sendikal mücadelesi ve iç sorunları anlatılmıştır. 12 Eylül 1980 ile başlayan kapatılış süreci ve DİSK davası ise ikinci bölümün son kısmında yer almıştır.3. Bölüm, 1980 sonrası Disk’in yeniden faaliyete geçtiği yıl olan 1992 den 2000 li yıllara kadar geçen bir süreci kapsıyor. 1980 sonrası Türkiye’de gerçekleşen yapısal dönüşüm ve bunun çalışma hayatına etkileri ilk kısımda incelenmiştir. DİSK’in yeniden faaliyete geçişi, yeni sendikal politikaları, yeniden örgütlenme süreci, sendikal hareketliliği ikinci kısımda aktarılırken, 1980 öncesi ve sonrası iki farklı dönemde DİSK son kısımda değerlendirilmiştir. İki farklı dönemde DİSK başlığını taşıyan bu kısımda özellikle son 10 yıllık dönem için kaynak kısıtlılığının yoğun olarak hissedilmesi ve bu boşluğun yapılan görüşmelerle doldurulmaya çalışılması nedeniyle alt başlıklara ayırmadan konunun incelenmesi uygun bulunmuştur.
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder